De technieken die bij permacultuur beschreven worden, worden al duizenden jaren gebruikt door inheemse volkeren. Het is dus niet iets nieuws.
Permacultuur kent drie ethische principes, tien tot twaalf ontwerpprincipes, en heeft systeemdenken en denken in patronen als basis.
Hieronder vind u een inleidend artikel over permacultuur.
Wat is Permacultuur?
Het doel van permacultuur is samenwerking tussen de mens en haar omliggende natuur, gericht op een lange termijn overleving van beide. Met permacultuur ontwerp je een functioneel systeem om de mens heen met de sterkte en veerkracht van een ecosysteem.
Permacultuur is een vertaling van het Australische woord ‘permaculture’. Permaculture is een samengesteld begrip van Permanent Agriculture en Permanent Culture. Het is in de jaren 70 ontwikkeld aan de universiteit van Tasmanië, Australië door Bill Mollison en David Holmgren. De bedenkers hebben permacultuur ontwikkeld om oplossingen te vinden voor een groot aantal problemen, die een monocultuur landbouw met zich meebrengt.
Het grootste probleem van de huidige landbouw is het enorme verbruik van fossiele brandstoffen als olie en aardgas. Voor elke calorie output aan voedsel die er geproduceerd wordt zijn er 10 tot 100 calorieën aan fossiele brandstof aan input nodig. Met het schaarser en daarmee duurder worden van fossiele brandstoffen is dit landbouwsysteem daarom op de lange termijn niet houdbaar.
Maar er zijn meer problemen. Monocultuursystemen zijn uitermate gevoelig voor ziektes door het grote gebrek aan natuurlijke diversiteit in het systeem. Dit probleem heeft zich in Nederland zowel in gewassen als in de veestapels de afgelopen jaren vaak laten zien met preventieve massavernietiging van miljoenen kippen, varkens, geiten en koeien tot gevolg. In Australië namen daarnaast verwoestijning en bodemerosie schrikbarende vormen aan. En als laatste zijn problemen, zoals kunstmest dat het grondwater vervuilt en het gebruik van te veel bestrijdingsmiddelen met bijensterfte tot gevolg wereldwijd een groot probleem.
Permacultuur heeft voor deze problemen oplossingen gevonden door de ecologische wetten, die opgaan voor een natuurlijk ecosysteem te bestuderen. Aan de hand van deze principes wordt een systeem ontworpen dat functies heeft voor de mens, bijv. voedselvoorziening, met de veerkracht van een natuurlijk ecosysteem. Hierin verschilt permacultuur dan ook van biologische landbouw. Permacultuur is een ontwerpsysteem. Je ontwerpt de natuur letterlijk om de mens heen.
Hoe werkt het?
Een permacultuursysteem wordt gemaakt door te kijken naar de drie ecologische hoofdfactoren: zon, water en wind en hoe deze in het systeem kunnen worden geïntegreerd met inachtneming van bodem-structuur en -reliëf. In Nederland is het belangrijk om het permacultuurontwerp zo te maken dat er veel zon wordt ingevangen en dat sterke winden worden omgeleid. In droge landen worden de ontwerpen vooral gemaakt voor optimale wateropvang en -behoud. In Jordanië vlakbij de dode zee zijn ze bezig een stuk woestijn te vergroenen met behulp van een goed ontworpen permacultuursysteem en met succes. Dit kan bekeken worden in de korte film “Greening the Desert” die te vinden is op youtube.
Een uitgebreide uitleg over de ecologische principes waarop permacultuur gebaseerd is, is te vinden op de website www.permacultuurnederland.org waar een gratis downloadbare cursus mensen bekend maakt met de belangrijkste ontwerpprincipes van permacultuur. Van deze website komen ook de volgende voorbeelden.
De Zonnecirkel
Op dit bovenaanzicht staan een aantal bomen met eromheen struiken in een halve cirkel gericht op het zuiden. Hierdoor concurreren de bomen zo weinig mogelijk met elkaar om het licht. Daarnaast wordt de noordenwind om het systeem heen geleid waardoor de warmte opgevangen wordt op de plaats waar het water is. Het water wordt hierdoor sneller warm en kan goed dienst doen als een zwemplaats voor mensen. Door slim te ontwerpen levert dit permacultuursysteem winst op voor de planten die erin staan en voor de mensen die er gebruik van maken.
Mulchen
Een ander typisch permacultuur-begrip is mulchen. Mulchen is het bedekken van de zwarte grond met organisch materiaal. Doordat de grond bedekt wordt met organisch materiaal zoals bladeren, stro, dode plantenresten, zaagsel, etc. kan er geen licht bij de grond komen waardoor onkruid minder snel ontspruit en minder snel groeit. Daarnaast houdt het dode organische materiaal goed vocht vast waardoor de bodem minder snel uitdroogt als de zon fel schijnt. In de winter beschermt deze laag de wortels tegen vorstschade. Als laatste beginnen micro-organismen het dode organische materiaal te verteren en wordt dit afval omgezet in voedingsstoffen voor de plant waar het omheen ligt. Mulchen heeft dus vele voordelen en het scheelt ook nog eens veel schoffelwerk.
Successen
Wereldwijd slaat permacultuur goed aan door de lage investeringskosten en het positieve effect op de langere termijn op het gebied. Ook in Nederland zijn er telkens meer mensen die het plezierig en leuk vinden hun eigen noten, fruit, eetbare bloemen en groente dicht bij huis te verbouwen. Ten eerste is dit het veiligst in het huidige tijdperk waar chemische middelen de conventionele landbouw overheersen. Ten tweede smaakt niets zo goed als vers geplukte hazelnoten, frambozen en aardperen uit de eigen tuin. Permacultuur is ontwerpen met èn smullen van de natuur.
Een gratis downloadbare cursus die de basisprincipes van permacultuur uitlegt en een database met meer dan 250 eetbare planten en paddenstoelen die in Nederland groeien zijn te vinden op www.permacultuurnederland.org.
Het hier onderstaande artikel komt van permacultuurnederland.org
Voorbeelden & Inspiratie
Hier een verzameling van ideeën voorbeelden, documenten en filmpjes over permacultuur en onderwerpen die hierbinnen gebruikt kunnen worden.
De makkelijke moestuin is een handige eerste stap voor iedereen die wil beginnen met het verbouwen van eigen groenten. In het artikel De gemakkelijke moestuin komt deze moestuin aan bod met een uitleg met 4 filmpjes erbij. Daarbij is het praktijkvoorbeeld van Ray Meur hoe zij de makkelijke moestuin hebben aangelegd ook een goede bron van inspiratie.
Voor de mensen die het met de buurt aan willen pakken kan het
draaiboek buurtmoestuinen uitkomst bieden. Dit draaiboek laat zien hoe je met de eigen buurt een buurtmoestuin kunt beginnen. Dit kan vele hobbels uit de weg nemen zodat je sneller kunt beginnen met het beplanten van de buurtmoestuin.
Een mooi voorbeeld van een permacultuur ontwerp voor een huis met een redelijke tuin. Een goed voorbeeld dat permacultuur zich bezig houdt met het ontwerpen van het hele leefsysteem van de mens. Het gaat naast het maken van een functioneel eetbaar ecosysteem ook over efficiënt energie gebruik en slim watergebruik. Ook geeft dit ontwerp ruimte aan niet menselijke tuinbewoners. Het ontwerp en De uitleg.
In Amsterdam hebben een groep buurtbewoners het stadspark Sarphatipark onder handen genomen en een stuk eetbaarder gemaakt. Volgens het idee van De Eetbare Bostuin. In het bestaande park zijn notenbomen en fruitbomen en struiken aangeplant. De fotoreportage met korte teksten illustreren dit mooi. Mogen er nog vele parken volgen.
Een praktisch permacultuurontwerp van de permacultuurschool in Nederland. Het ontwerp is een cirkel waar groenten, fruitstruiken, hazelnoten en een grote fruitboom in staan. De bedden zijn verhoogd door de modder van de paden op de bedden te gooien, zo krijg je een verhoogd bed principe waardoor je minder snel op de grond loopt en dit goed los blijft. Dit systeem van cirkels kun je herhalen zodat het ook geschikt is voor grote stukken land. De ruimte tussen de cirkels is dan direct een mooie zone 5.
Maak je eigen verticale moestuin of raamtuin. Iedereen die wil kan wat eigen groenten en kruiden verbouwen. Op lowtech magazine is een artikel te vinden met de titel: Maak je eigen verticale (moes)tuin. Daarnaast heeft de website vele andere zelfbouwtips: Lowtech Magazine. Een ander voorbeeld van een verticale tuin staat op het weblog van Swomp (bouwinstructies). Daarnaast een uitleg hoe je een tuintje kan maken met een paar simpele emmers als basis. En dan is er ook nog het idee van een compacte raamtuin. Deze voorbeelden laten allemaal zien dat er zelfs met weinig ruimte mogelijkheden zijn om zelf kruiden en groentes te verbouwen.
Sommige planten hebben een versterkende invloed op de ene soort planten en juist een negatieve invloed op de andere. Een handige tabel waar de invloeden van verschillende planten op elkaar zijn te vinden. Het betreft vooral de kruidlaag. Welke groenten en kruiden kun je goed naast elkaar zetten en welke moet je juist niet bij elkaar zetten. Het is te vinden in deze handige tabel van plantinvloeden.
Een leuke, leerzame serie artikelen over permacultuur, geschreven door Jaap Krater en uitgegeven door Buiten de Orde, in samenwerking met stichting Wilde Aarde. De artikelen gaan over permacultuur in de praktijkervaring met Patrick Whitefield (zeer ervaren permacultuur leraar en auteur) als instructeur. Over wat permacultuur wel en niet is en veel permacultuur technieken die worden omschreven die verder gaan dan deze website. Voor de persoon die zich verder wil verdiepen in permacultuur is dit een echte aanrader. Ook deze serie is via omslag op papier te bestellen.
In deze handleiding staan allemaal tips hoe je verschillende bouwwerken kunt maken om nieuwe dieren naar je tuin te lokken, een insectenhotel, een verblijfplaats voor egels, een zandheuvel voor graafwespen en een vleermuizenverblijf. Een klein artikel op internet hierover is te vinden op de website van school tv.
Een goed voorbeeld van hoe je als individu wel degelijk een heel groot verschil kunt maken op deze planeet. Joop Boer heeft zijn voetafdruk bijna geheel teruggebracht of iig volledig duurzaam gemaakt. Hij doet aan veganistische permacultuur, zijn zonnepanelen maken meer stroom dan hij zelf gebruikt en zijn afval beperkt zich tot 2 zakken per jaar. Hoe dit allemaal mogelijk is lees je in zijn artikel wat hij op verzoek heeft geschreven. Moge het een inspiratie zijn voor velen.
Fruit/ twaalf informatieve – en vaak instructieve – artikelen over fruitgewassen en hun vruchten geschreven door Arie van Herpen. Arie experimenteert op zijn thuisbasis de Cammingha Hof (3 ha.) inmiddels ruim dertig jaar met ecologische concepten. De Hof is een weerspiegeling daarvan: het is een diervriendelijke ‘ideaal-biotoop’ waarin symbiose tussen menselijk gebruik en natuur voorop staat. Er groeien véél fruitgewassen (wildfruit en cultivars) en andere eetbaarheden; naast enkele boomgaardjes zijn er een tweetal moestuinen, een bostuin, windsingels (ook voor geriefhout), watergangen en wandelpaden. Kenmerkend is het gebruik van plantaardig afval als vormgevend materiaal; een voorbeeld daarvan zijn de (soms monumentale) hagen van snoeihout in frames, doorgroeid met klimplanten. Meer informatie over Cammingha Hof op Blogspot.Cammingha Hof Inmiddels hebben ze ook een foto archief van de Hof, waar allerlei zaken voorbij komen, van wijn maken tot snoeien.
Maak een kruidenspiraal. Een uitleg en foto voor het aanleggen van een kruidenspiraal. Een kruidenspiraal bevat door de vorm ruimte voor kruiden die veel zon en warmte nodig hebben maar ook kruiden die juist wat meer van de schaduw houden. Ideaal om vlak bij de keuken te plaatsen zodat je dagelijks over verse kruiden voor het eten beschikt.
Een leuk oefenontwerp om je permacultuurontwerptalenten uit te dagen. Hebben mensen meer van dit soort leuke oefeningen aarzel dan niet om deze ook op te sturen naar info(at)permacultuurnederland.org.
Voor een officiële introductie in de permacultuur door de grondlegger Bill Mollison zelf is hier een artikel geschreven door hem. Introduction to Permaculture. Ook is er een leuk interview van hem te vinden op het web op: www.scottlondon.com/interviews/mollison.html.
Robert Hart heeft een Model voor een Eetbare Bostuin opgericht op ongeveer 500 vierkante meter op zijn farm in Wenlock Edge in Shropshire, Engeland. Hij geeft aan dat dit net zo goed in een normale stadstuin mogelijk is. Hij zegt: “Mijn Bostuinmodel is in staat om een familie voor de tijd van minstens 7 maanden per jaar te laten genieten van overwegend uit zichzelf groeiend en onderhoudend voedsel en heeft maar een minimale zorg of bewerking nodig”. In dit bestand legt hij uit hoe hij deze tuin gemaakt heeft en op welke permacultuurprincipes ze zijn gebaseerd. Ook zit er een plattegrond bij om te zien hoe deze bostuin ingericht is.
Een boekje over een vele eeuwen lang gezond en tot ver over de 100 nog actief en werkend volk, vanwege o.a. een uitstekende landbouwmethode en een overwegend op rauwkost gebaseerde voeding. Voor vragen erover kun je contact opnemen met de vertaler van het boek, Rob Hundscheidt Hier zijn vertaling van: het Hunza boek.
Composteren voor Biologische Tuiniers. Een complete gids over vele vormen van composteren en een duidelijke uitleg van de begrippen compost, humus en organisch materiaal. Dit boek is ook vertaald door Rob Hundscheidt. Voor vragen neem contact op met zijn bovenstaande emailadres. Daarnaast een uitstekend document over composteren in een wormenbak van de overheid van onze zuiderburen.
Bouwen met strobalen, goedkoop, milieuvriendelijk en duurzaam. Een filmpje van onze oosterburen, laat zien wat er allemaal mogelijk is. Strobaal bouwen in Duitsland. Wil je hier in Nederland aan de gang dan kan de website www.strobouw.nl/verder helpen. Ze hebben informatie over vergunningen, vele voorbeelden in Nederland. Kortom alles wat je erover wilt weten.? Mocht je niet met stro willen bouwen? Bouw dan met gebruikte materialen, dit is goedkoop en natuurvriendelijk. Deze folder is beschikbaar gesteld door Stichting Owaze uit Rotterdam: Earthship folder en ook is er een begeleidend artikel over earthships.
Energiebesparing = Geldbesparing
Voor een online advies hoe u veel geld kunt besparen op het gebied van Energie kijk op www.verbeteruwhuis.nl/. Verder zijn hier een aantal handige folders verzamelt over geld en energiebesparing. Als eerste een brochure over verschillende vormen van isolatie en de vele voordelen hiervan op het gebied van energiebesparing. Vervolgens een brochure van een energiebedrijf met vele tips om energie te besparen op apparatuur zodat u/je door de zaken een beetje pienter te regelen honderden euro`s op jaarbasis kunt besparen op uw/je energienota. En als laatste een folder over hoe je de energie die je na toepassing van voorgaande folders dan toch nog verbruikt, op een schone, zelfstandige en op lange termijn goedkopere manier kunt opwekken. Een brochure met alle ins en outs over zonne-energie, zonneboilers en zonnepanelen.
Dan informatie over een toilet waar urine apart opgevangen en verwerkt wordt zonder nadelige geureffecten, met veel waterbesparing als voordeel en plantengroeimiddel als pure winst. Ecosan en Urinedivert en ook een uitleg hoe je je eigen Nonolet kunt bouwen, zowel in PDF als in Wordbestand. De eerste ecosan toiletten zijn te vinden op de studentcomplexen bij de Universiteit van Wageningen. Hier de motivatie en het verslag. Ecosanverslag
De aardbeien/groente toren, een handig idee voor mensen met beperkte ruimte. Door de planten in de zijkant van de toren te planten heb je opeens veel meer ruimte waar je planten in kunt verbouwen. Probeer de toren echter wel op aarde te plaatsen ivm vochthuishouding.
De beestentoren, een slimme toren waar in de hoogte ruimte is gemaakt voor allerlei dieren, van egels tot hommels en van kikkers tot solitaire bijen. Een leuke manier om veel nuttige dieren in je tuin een huis te geven. Egels zijn goede slakkenbestrijders, kikkers eten slakken en veel insecten, hommels en solitaire bijen zijn noeste werkers die graag uw appelbomen bestuiven.
Een tekening met veel permacultuur concepten erin verwerkt. Welke kunnen bij u in het huis en in de tuin worden toegepast?
Mocht je geen tuin hebben maar wel een dak, 😉 bekijk dan eens de mogelijkheden die de gemeente Amsterdam schetst in deze folder over daktuinen.
Een mooi plaatje van een heel handig boek over tuinieren met gebruikte materialen geschreven door Hans Carlier en Esther de Winter, genaamd: Tuinieren met gebruikte materialen: gids voor creatief hergebruik in de tuin ISBN:90-75280-50-5
Graag zou permacultuurnederland.org de voorbeeldontwerpen op hun site willen uitbreiden met meer complexere permacultuurtoepassingen voor de gevorderde permanaud. Bijv. een bouwtekening voor je eigen waterzuivering, meer voorbeeldontwerpen hoe je een goed permacultuursysteem kunt ontwerpen, een bouwplan voor een composttoilet en natuurlijk alle andere dingen die hier nog niet genoemd staan. Informatie neemt ten slotte toe naarmate je het meer gebruikt.
Het is handig als deze projecten volledig worden aangeleverd zoals jij/u ze wilt presenteren aan andere mensen. Zet ook duidelijk de contactgegevens erbij. vragen over dat onderwerp komen dan bij de goede persoon terecht. Toegestuurde plannen zetten zij vervolgens op hun website zodat iedereen die er interesse in heeft het kan downloaden. Zij zouden het zeer op prijs stellen als mensen dit willen doen zodat ze hier een soort online kennisdatabase en een landelijk internet informatiepunt kunnen opzetten. Alvast hartelijk bedankt!
Deze ideeën kunnen naar info(at)permacultuurnederland.org